De Nederlandse zeevaarder Willem Barentsz was een cartograaf, ontdekkingsreiziger en poolonderzoeker die de kusten van Nova Zembla verkende en zowel Bereneiland als Spitsbergen ontdekte.
Aanvankelijk vaart Willem Barentsz op Spanje en de Middellandse Zee. In 1597 publiceert hij, samen met zijn adviseur Petrus Plancius, het werk Nieuwe beschrijvinghe ende caerteboeck van de Middelandtsche Zee uit.
De eerste reis op zoek naar een Noordelijke Doorvaart maakt Willem Barentsz in 1594. Dit onder voor een gedeelte leiding van Cornelis Nay (een ontdekkingsreiziger uit Enkhuizen). Deze reis leidde tot de ontdekking van de westkust van Nova Zembla.
Een jaar later (1595) wordt, enthousiast geworden door het eerdere succes, een nieuwe tocht gemaakt. Deze tocht, geleid door Barentsz en Jacob van Heemskerk, loopt uit op een deceptie. Door een dik pak ijs slagen de mannen er niet in de eerder wel bereikte Karazee te bereiken.
De derde en laatste poging om een Noordelijke Doorvaart te vinden wordt in 1596 ondernomen. Aanvankelijk begint de tocht hoopgevend. Barentsz ontdekt nieuw land. Eerst een eiland dat hij Veere eiland (het huidige Bereneiland) noemt en vervolgens een gebied dat hij de naam Het Nieuwe Land (het huidige Spitsbergen) noemt. De twee schepen waarmee de expeditie is begonnen, splitsen bij een terugkeer op Bereneiland. Het schip van Jan Corneliszoon Rijp probeert westelijk van Spitsbergen een doorvaart te vinden en Barentsz besluit de zeeën tussen Spitsbergen en Nova Zembla te onderzoeken.
Willem Barentsz en het Behouden Huys
Als de lente is aangebroken besluiten de zestien expeditieleden een sloep te maken waarmee men terug kan reizen naar de bewoonde wereld. Willem Barentsz sterft echter een week na vertrek. De rest van de bemanning weet wel in leven te blijven en wordt opgepikt door een Nederlands handelsschip.
Resten van Het Behouden Huys werden in 1871 door de Noorse walvisvaarder Elling Carlsen teruggevonden. Scheepstimmerman Gerrit de Veer, die aanwezig was tijdens zowel de tweede als derde tocht van Willem Barentsz, maakte een verslag van de reis waardoor de gebeurtenissen veel mensen bekend werden.
Willem Barentsz mag dan overleden zijn tijdens een van zijn zoektochten naar de Noordelijke Doorvaart die hij nooit vond, zijn naam leeft nog altijd voort. De Barentszzee, de zee ten noorden van Rusland en Noorwegen, is naar hem vernoemd en hij wordt gezien als een van de bekendste zeevaarders uit de zestiende eeuw.
Boek: Het schip van Willem Barents
Boek: Zeevaarders en ontdekkingsreizigers
